بعد از آتش بس در غزه، اسرائیل تمرکز نظامی و سیاسی خود را به کرانه باختری اشغالی معطوف کرده و اقداماتی را تشدید کرده است که تحلیلگران آن را پاکسازی قومی فلسطینیان و از بین بردن امکان تشکیل دولت آینده فلسطین می دانند.
روز چهارشنبه، پارلمان اسرائیل (کنست) لایحه ای را در مرحله اولیه تصویب کرد که هدف آن الحاق کرانه باختری اشغالی است. این در حالی است که نیرو های اسرائیلی و شهرک نشینان فعالیت های خود را در سراسر این منطقه، از جمله یورش ها، بازداشت ها، تخریب ها و گسترش شهرک ها، شدت بخشیده اند.
محمد القیق، تحلیل‌گر سیاسی مستقر در رام الله، به خبرگزاری آناتولی گفت: «دولت اسرائیل تصمیم گرفته است که با الحاق مناطق کرانه باختری، حاکمیت فلسطینیان را از بین ببرد و به جامعه بین المللی نشان دهد که امکان تشکیل دولت فلسطین وجود ندارد.»
به گفته او، دولت اسرائیل دو مسیر موازی را برای تشدید تنش ها در کرانه باختری دنبال می‌کند: یکی به رهبری شهرک نشینان و دیگری توسط اردوی اسرائیل.
القیق افزود: «شهرک نشینان اسرائیلی حملاتی علیه فلسطینیان و اموال آنها انجام می دهند، محصولات زراعتی را تخریب می کنند، خانه ها و موتر ها را به آتش می کشند. دولت اسرائیل از این حملات حمایت می کند و با یورش به مناطق فلسطینی و بازداشت کسانی که مقاومت می کنند، از شهرک نشینان محافظت می کند.»
وی گفت که اسرائیل فشار ها را بر فلسطینیان افزایش داده است تا زمین ها، چشمه های آب و مناطق چراگاهی خود را ترک کنند و راه را برای ایجاد دولت شهرک نشین باز نمایند.
القیق همچنین اشاره کرد که اردوی اسرائیل با انجام عملیات نظامی در قلب شهرهایی مانند رام الله، نابلس، جنین و الخلیل، زندگی روزمره فلسطینیان را مختل کرده و آنها را وادار به فکر کردن به آینده ای نامعلوم می کند.
افزایش بازداشت ها، خشونت ها و حملات شهرک نشینان
از زمان آتش بس ۱۰ اکتبر در غزه، کرانه باختری شاهد افزایش یورش های اسرائیلی، از جمله بازداشت ها، تیراندازی ها و تخریب اموال بوده است. هفته گذشته، نیرو های اردوی اسرائیل گزارش دادند که ۳۵ فلسطینی را در سراسر کرانه باختری بازداشت کرده اند و حداقل ۷۰ خانه در معرض خطر تخریب قرار دارند.
بر اساس گزارش گروه های حقوق بشری، شهرک نشینان غیرقانونی اسرائیلی طی دو سال گذشته ۷۱۵۴ حمله علیه فلسطینیان و اموال آنها انجام داده اند که منجر به کشته شدن ۳۴ نفر شده است.
از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، بیش از ۱۰۵۶ فلسطینی در حملات اسرائیل در کرانه باختری کشته شده و بیش از ۲۰ هزار نفر دیگر بازداشت شده اند.
تغرید الخضری، پژوهشگر سابق برنامه شرق میانه در بنیاد کارنگی، گفت که سیاست اسرائیل در کرانه باختری در رابطه با پاکسازی قومی، متفاوت از آن چیزی است که در غزه انجام داده اند.
او افزود: «در کرانه باختری، آنها پاکسازی قومی را به صورت تدریجی انجام می دهند.»
تلاش برای قانونی کردن الحاق
الخضری تأکید کرد که الحاق عملی در کرانه باختری اشغالی مدت هاست که وجود داشته و اکنون اسرائیل در تلاش است آن را قانونی کند.
او گفت: «اگر به کرانه باختری بروید، باور نکردنی است که آنها طی سال ها از زمان توافق اسلو چه کرده اند. آنها جرأت کرده اند روستا ها را تقسیم کنند، شهرها را جدا کنند و مردم نمی توانند از یک مکان به مکان دیگر بروند. حرکت برای فلسطینیان در منطقه A بسیار دشوار شده است.»
بر اساس توافق اسلو دوم در سال ۱۹۹۵، کرانه باختری اشغالی به سه منطقه تقسیم شد که منطقه A تحت کنترل کامل فلسطینیان قرار گرفت.
القیق گفت که با «خستگی» اردوی اسرائیل پس از جنگ غزه، اکنون تمرکز به کرانه باختری منتقل شده است.
افزایش تحریکات در بیت المقدس شرقی
کارشناسان همچنین به افزایش تحریکات در بیت المقدس شرقی اشغالی اشاره کرده اند، پس از آنکه ایتامار بن گویر، وزیر راست‌گرای افراطی اسرائیل، هفته گذشته دو بار وارد محوطه مسجد الاقصی شد.
همچنین، کنست اسرائیل روز چهارشنبه لایحه ای را برای الحاق شهرک معالیه ادومیم که بر روی زمین های فلسطینی در شرق بیت المقدس ساخته شده است، تصویب کرد.
به گفته القیق، فلسطینیان کرانه باختری و غزه از نماز خواندن در الاقصی منع شده اند، در حالی که مقامات اسرائیلی همچنان مجوز های ساخت و ساز را محدود کرده و خانه های فلسطینیان را تخریب می کنند.
القیق افزود: «بن‌گویر و اسموتریچ گام های خود را برای حذف حضور فلسطینیان در داخل بیت المقدس با اخراج بسیاری از مردم و اعمال محدودیت ها تسریع کرده اند.»
او به قیمومیت اردن و نقش رهبری فلسطین در مسجد اشاره کرد و هشدار داد که تحریکات اسرائیل می تواند منجر به نا آرامی های بیشتر منطقه ای شود.
وی گفت: «تمام این سیاست ها از سوی بن‌گویر و دولت اسرائیل نشان دهنده رویکرد جدیدی از سوی اسرائیل علیه مسجد الاقصی است تا راه را برای طرح بزرگ خود برای ساخت معبد هموار کنند.
این می تواند جرقه ای باشد که فشار بیشتری وارد کند و منطقه را از درگیری ها و بی ثباتی بیشتر مصون نگذارد.»
تهدید آتش بس
کارشناسان هشدار می دهند که افزایش خشونت ها در کرانه باختری می تواند آتش بس شکننده غزه را به خطر بیندازد.
الخضری گفت که این وضعیت خطر تضعیف آتش بس را دارد، زیرا نه نتانیاهو و نه ائتلاف او علاقه سیاسی به حفظ آن ندارند.
او افزود: «نتانیاهو همیشه بهانه ائتلاف خود را خواهد آورد. سپس انتخابات اسرائیل را داریم و جامعه اسرائیل که بیشتر آن از نسل‌کشی حمایت می کند. بنابراین او همیشه تمام تلاش خود را خواهد کرد تا آن آتش بس را مختل کند، زیرا از نظر سیاسی به نفع او نیست.»
وی خاطرنشان کرد که واشنگتن به نظر می رسد علاقه مند به حفظ آتش بس است، زیرا استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده به شرق میانه، معاون رئیس جمهور جی دی ونس و دیگران این هفته از اسرائیل بازدید کردند.
روز چهارشنبه، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، هشدار داد که اسرائیل با لایحه جدید الحاق خود، توافق آتش بس غزه که توسط ترامپ پیشنهاد شده بود را تهدید می کند.
راه حل دو دولتی در خطر
تحلیلگران می گویند که الحاق کرانه باختری امکان راه حل دو دولتی را که در قطعنامه های سازمان ملل پیش بینی شده است، از بین خواهد برد.
به گفته القیق، نیات اسرائیل واضح است.
او گفت: «پس از توافق اسلو که اسرائیل در سال ۱۹۹۳ امضا کرد، آنها غزه را از کرانه باختری اشغالی جدا کردند. در سال ۲۰۰۲، آنها بیت المقدس را از کرانه باختری با دیوار آپارتاید جدا کردند.»
القیق با اشاره به پروژه شهرک سازی E1 که شامل ۳۴۰۰ واحد مسکونی است و به عنوان دروازه ای برای الحاق شناخته می شود، گفت: «اکنون با پروژه E1، اسرائیل تصویب کرده است که کرانه باختری را به دو بخش تقسیم کند و فلسطینیان را در شهرهای خود منزوی کند.»
انزوا و واکنش بین المللی
لایحه الحاق کنست واکنش های بین المللی را به همراه داشته است و تورکیه، عربستان سعودی، مصر و قطر از جمله کشورهایی هستند که این اقدام را رد کرده اند.
این رأی گیری علیرغم مخالفت ترامپ انجام شد که روز پنجشنبه گفت اسرائیل «هیچ کاری» با کرانه باختری انجام نخواهد داد.
الخضری گفت که مقامات اروپایی هشدار های شدیدی به اسرائیل در مورد برنامه های اعلام شده الحاق داده اند.
او افزود: «باید فراخوانی برای تحریم وجود داشته باشد، چه در زمینه تسلیحات و چه در زمینه تجارت، و من فکر می کنم که به همین سمت حرکت می کنیم. اگر آنها قوانین بین المللی را نقض می کنند، اتحادیه اروپا باید بر اسرائیل فشار وارد کند.»
